Aswoensdag

Op de woensdag waarop de veertigdagentijd begint en die overal als een vastendag geldt, wordt de as opgelegd.

Betekenis

"Het begin van de veertig dagen van boetedoening wordt in de Romeinse ritus aangeduid door het sobere symbool van de as dat de liturgie van Aswoensdag kenmerkt. Behorende tot het oude ritueel waarbij bekeerde zondaars zich onderwierpen aan de canonieke boetedoening, heeft het gebaar van het zich bestrooien met as de betekenis dat men zijn eigen broosheid en sterfelijkheid erkent, die door Gods barmhartigheid verlost moeten worden. Het is verre van een louter uiterlijk gebaar en de Kerk heeft het dan ook bewaard als het symbool van de houding van een boetvaardig hart. Iedere gelovige is ertoe geroepen deze aan te nemen gedurende de veertigdagentijd. De gelovigen, die met velen toestromen om de as te ontvangen, dient men te helpen geholpen om de innerlijke betekenis te zien die opgesloten ligt in dit gebaar: het maakt de mens ontvankelijk voor de bekering en de inzet voor de vernieuwing van Pasen." (Directorium over liturgie en volksvroomheid, nr. 125)

Liturgische bijzonderheden op aswoensdag

Vanwege de asoplegging komt de boeteact te vervallen. Ook het "Heer, ontferm U" kan achterwege gelaten worden (vgl. Missale Romanum 2008, p. 196). Tijdens de eucharistieviering, na het Evangelie en de homilie, wordt de as, afkomstig van verbrande palmtakken of andere gezegende takken van het vorig jaar, gezegend en opgelegd (Altaarmissaal, p. 224). De zegening en oplegging van de as kunnen ook buiten de eucharistieviering plaatsvinden. In dat geval verdient het aanbeveling hieraan een viering van het Woord te laten voorafgaan. De teksten kunnen genomen worden van de Eucharistie. Na de homilie wordt de as gezegend en opgelegd. Deze viering wordt besloten met het universele gebed (de voorbede) (Altaarmissaal, p. 228).

De bedienaren van de zegening, resp. het opleggen van de as

De Romeinse Congregatie voor de Eredienst heeft op 13 jan. 2014 voor een periode van vier jaar toestemming verleend dat in Nederland diakens op Aswoensdag buitengewone bedienaars kunnen zijn voor het opleggen van de as. Het zegenen van de as blijft echter voorbehouden aan de bisschop of een priester. De as die de diakens zullen opleggen, dient door de bisschop of een priester gezegend te zijn tijdens de eucharistieviering, waaraan de diakens op aswoensdag deelnemen en waarin hun door de bisschop of priester de as is opgelegd. Aan andere personen dan de bisschop, priester of diaken is het niet toegestaan de as op te leggen. (vgl. Liturgische Documentatie, dl. 11, 2014, p. 83 e.v.).

Aswoensdag als dag van vasten en onthouding

Aswoensdag is een dag van verplicht vasten en onthouding in spijs en drank. Het bepalen van de wijze van de beoefening van boete en onthouding wordt aan het eigen geweten en initiatief van de gelovigen wordt overgelaten. (Toepassingsbesluit 21 van de Nederlandse bisschoppen d.d. 31 januari 1989 bij het Wetboek voor Canoniek Recht).