Herziene editie van de 'Ordo cantus officii'

Recent publiceerde het Vaticaan op gezag van paus Franciscus de tweede, herziene uitgave van de “Ordo cantus officii”, met verwijzingen naar Latijnse gezangen voor het getijdengebed ("Liturgia horarum") voor de lezingendienst, laudes, terts, sext en noon, alsook voor de vespers en de completen. Deze Latijnse uitgave, waartoe al in 2008 een aanzet gegeven was vanuit kennisname van oude manuscripten, vervangt de editie van de “Ordo cantus officii” uit 1983. Het gaat om een overzicht van de zangteksten met verwijzing naar vindplaatsen van toonzettingen in andere bronnen. De “Ordo cantus officii” zelf bevat geen toonzettingen, maar is eerder een directorium of repertorium van vindplaatsen voor de Latijnse zang van het goddelijk officie, vooral voor de hymne, antifonen en responsoria.

Bij de samenstelling en de uitgave van het getijdengebed volgens de liturgieherziening van Vaticannum II, gerealiseerd in “Liturgia horarum” (1970) lag de nadruk vooral op de inhoud van dit liturgisch gebed ter heiliging van de tijd. Daarbij werden nieuwe antifonen ingevoerd, waarvan menige niet voorkwam in de traditionele Gregoriaanse zang; vooral de antifonen bij de evangelische lofzang van het “Magnificat” bij de eerste en tweede vespers van de zondagen en bij de lofzang van Zacharias (“Benedictus”) zijn daarbij van belang, omdat deze aansluiten bij de evangelielezing van de betreffende zondagen. De uitgave van de “Ordo cantus officii” in 1983 bracht een aanzet daarvoor: weliswaar werd voorzien in de antifoon voor de evangelische lofzang van de laudes en de tweede vespers van de zondagen van de jaren A, B en C, maar de antifoon voor de eerste vespers van de zondag (op zaterdagavond) was elk jaar dezelfde.

De nieuwe Ordo cantus officii (van 2015) kent echter tal van antifonen die niet in de editie van “Liturgia horarum”, noch in de “Ordo cantus officii van 1983 voorkomen. Ook is voorzien in antifonen bij heiligenfeesten die sinds 1983 werden ingevoerd.

Als een bijzonderheid kan nog vermeld worden, dat deze nieuwe uitgave van de Congregatie voor de Goddelijke Eredienst en de Regeling  van de Sacramenten enkele keuze-antifonen geeft bij de lofzang van Simeon (“Nunc dimittis”).

Officium divinum ex decreto Sacrosancti Oecumenici Concilii Vaticani II instauratum auctoritate Pauli PP. VI promulgatum. Ordo cantus officii. Editio typica altera, Vaticaanstad, 2015, 396 p.