De invoering van het dienstwerk van catechist

Paus Franciscus bepaalde in 2021 dat het dienstwerk van catechist wordt ingevoerd in de R.K. Kerk (apostolische schrijven Antiquum ministerium van 10 mei 2021).

Eind 2021 publiceerde de Congregatie voor Goddelijke Eredienst en de Regeling van de Sacramenten de ritus van de aanstelling tot catechist met aanpassingsmogelijkheden door de bisschoppenconferentie.

In een begeleidend schrijven van 3 december 2021 gaf de prefect van deze Congregatie, aartsbisschop A. Roche, een toelichting over de bediening van de catechist, over de noodzakelijke vereisten, en over de viering van de ritus van de aanstelling.

In zijn schrijven accentueerde aartsbisschop Roche dat het gaat om een lekenbediening krachtens het doopsel en dat het wezenlijk verschilt van het gewijde bediening, die ontvangen wordt in het sacrament van de wijding. Het gaat om een aanstelling die eenmaal wordt gegeven en die niet kan worden herhaald. Naar gelang de pastorale behoeften kunnen de afzonderlijke bisschoppenconferenties de duur, inhoud en modaliteit ervan regelen.

De catechisten die in de plaatselijke Kerk medeverantwoordelijk zijn voor de verkondiging en overdracht van het geloof, moeten deze taak uitoefenen in samenwerking met de gewijde bedienaren en onder hun leiding.

Sommige catechisten hebben de specifieke taak van catechese, anderen de ruimere taak van deelname aan de verschillende vormen van apostolaat. Overigens hoeven niet allen die ‘catechist’ worden genoemd en een dienst van catechese of pastorale medewerking verrichten, ook aangesteld te zijn.

Het schrijven van de Congregatie bepaalt, wie níet moeten worden aangesteld tot catechist, nl.
1. wie het traject volgen naar de heilige wijding;
2. mannelijke en vrouwelijke religieuzen, als zij tenminste niet de functie vervullen van referent voor een parochiegemeenschap of van coördinator van catechetische activiteiten;
3. wie een dienst verrichten die uitsluitend gericht is op de leden van een kerkelijke beweging;
4. wie katholiek godsdienstonderwijs geven in scholen, tenzij zij gezamenlijk andere kerkelijke taken vervullen ten dienste van de parochie of het bisdom.

Niet iedereen die kinderen, jongeren en volwassenen voorbereiden op de initiatie, hoeft als catechist aangesteld te worden.

Het domein van de verkondiging en het onderwijs beschrijft ten dele de activiteit van de aangestelde catechisten. Aan hen kunnen ook andere taken worden toevertrouwd: het leiden van het gemeenschapsgebed, in het bijzonder van de zondagsliturgie bij afwezigheid van de priester of diaken; het bijstaan van zieken; het leiden van uitvaarten; de vorming en begeleiding van andere catechisten; de coördinatie van pastorale initiatieven; het opkomen voor de mens volgens de sociale leer van de Kerk; de hulp aan armen; het bevorderen van de relatie tussen de gemeenschap en de gewijde bedienaren.

Het is nodig dat de gemeenschap in de catechist geen plaatsvervanger ziet van de priester of de diaken, maar een gelovige leek die zijn doopsel beleeft in vruchtbare samenwerking en medeverantwoordelijkheid met de gewijde bedienaren.

Als kandidaat voor de aanstelling tot catechist kunnen mannen en vrouwen met een diep geloof en menselijke rijpheid worden toegelaten; ze moeten de sacramenten van de christelijke initiatie hebben ontvangen en in vrijheid een schriftelijk en ondertekend verzoek indienen bij de diocesane bisschop. Ze moeten actief deelnemen aan het leven van de christelijke gemeenschap, in staat zijn tot gastvrijheid, edelmoedigheid en een leven van broederlijke gemeenschap, de passende bijbelse, theologische, pastorale en pedagogische vorming ontvangen om de waarheid van het geloof te kunnen communiceren op de wijze van een dialoog, en voorafgaande ervaring met catechese hebben opgedaan.